نکات مهم نگهداری و انبار کردن تجهیزات پزشکی مصرفی
اهمیت نگهداری صحیح تجهیزات پزشکی
تجهیزات پزشکی چه در بخش تشخیص، چه درمان و چه ارائه خدمات بهداشتی، نقشی حیاتی در ایمنی و سلامت بیماران دارند. این تجهیزات شامل ابزارهای حساس مانند دستگاههای تصویربرداری، ونتیلاتورها و تجهیزات جراحی تا ملزومات سادهتر همچون سرنگ، دماسنج و فشارسنج هستند. به دلیل استفاده مداوم از این ملزومات در مراکز درمانی، نگهداری اصولی و استاندارد تجهیزات پزشکی یکی از مهمترین عوامل در حفظ عملکرد صحیح و جلوگیری از آسیب، آلودگی یا کاهش کیفیت تجهیزات است.
در همین راستا، اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات پزشکی دستورالعملی تدوین کرده که نحوه انبارداری و نگهداری صحیح تجهیزات پزشکی را برای شرکتهای واردکننده، تولیدکننده، توزیعکننده، داروخانهها و مراکز درمانی مشخص میکند. هدف این مقاله بررسی مهمترین نکات این دستورالعمل و معرفی اصول استاندارد برای نگهداری روزانه و دورهای تجهیزات پزشکی مصرفی است.
۱. شرایط محیطی استاندارد انبار
یکی از مهمترین عوامل در نگهداری تجهیزات پزشکی، فراهم کردن شرایط محیطی مناسب است.
محدوده دما و رطوبت
- دمای استاندارد بیشتر تجهیزات: ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد
- رطوبت نسبی: کمتر از ۶۰ درصد
برای اقلام حساستر مانند سرنگها، کیتهای آزمایشگاهی یا مواد استریل باید از یخچال پزشکی یا سردخانه مجهز به سیستم ثبت دما استفاده شود.
۲. کنترل آلودگی و تهویه مناسب
محیط انبار باید عاری از هرگونه آلودگی و میکروارگانیسم باشد.
اقدامات ضروری
- استفاده از سیستم تهویه مناسب برای گردش هوای مداوم
- جلوگیری از ورود گردوغبار، آلودگی، حشرات و رطوبت
- قابل شستوشو بودن کف، دیوار و قفسهها
- ضدعفونی منظم محیط
این اقدامها از رشد باکتریها و قارچها جلوگیری میکنند و کیفیت تجهیزات را حفظ میکنند.
۳. اصول چیدمان، برچسبگذاری و دسترسی
چیدمان تجهیزات باید کاملاً اصولی باشد تا هم دسترسی آسان شود و هم از آسیب جلوگیری گردد.
اصول مهم چیدمان
- طبقهبندی بر اساس نوع، تاریخ انقضا، شماره سری ساخت
- استفاده از برچسب واضح برای هر کالا
- قرار دادن قفسهها با فاصله حداقل ۳۰ سانتیمتر از دیوارها و کف برای جریان بهتر هوا
- جلوگیری از فشار زیاد روی بستهبندیها
این موارد مانع از تخریب بستهها و آلودگی احتمالی در اثر رطوبت میشود.
۴. نگهداری تخصصی تجهیزات استریل
اقلام استریل باید در بخش کاملاً جداگانه با نظارت ویژه نگهداری شوند.
نکات ضروری
- بستههای باز یا آسیبدیده باید فوراً از چرخه مصرف خارج شوند
- ثبت دقیق دما و رطوبت محیط
- جلوگیری از هرگونه تماس با آلودگی
- انبارداری تنها در بستهبندی اصلی کارخانه
تداوم استریلیتی تجهیزات از مهمترین مسائل در مراکز درمانی است.
۵. مستندسازی و کنترل موجودی
مستندسازی صحیح یکی از پایههای اصلی انبارداری استاندارد تجهیزات پزشکی است.
اقدامات توصیهشده
- ثبت ورود و خروج کالاها
- ثبت تاریخ انقضا، شرایط نگهداری و شماره سری ساخت
- انجام بازرسی دورهای برای شناسایی اقلام آسیبدیده یا منقضیشده
- استفاده از نرمافزارهای مدیریت انبار برای کاهش خطا
این کار از بروز کمبود، اشتباه در مصرف یا استفاده از اقلام منقضی جلوگیری میکند.
۶. آموزش کارکنان و نظارت مستمر
افرادی که مسئول انبار تجهیزات هستند باید آموزش کامل دیده باشند.
نکات کلیدی
- آموزش در زمینه چیدمان، شناسایی تجهیزات حساس و استانداردهای نگهداری
- نظارت مداوم مسئول فنی تجهیزات پزشکی
- اجرای کنترل کیفی دورهای
آموزش صحیح باعث کاهش خطای انسانی و بهبود کیفیت مدیریت انبار میشود.
جمعبندی
نگهداری و انبارکردن تجهیزات پزشکی مصرفی نیازمند رعایت مجموعهای از استانداردها از جمله کنترل دما و رطوبت، تهویه مناسب، چیدمان اصولی، ثبت دقیق اطلاعات و آموزش مداوم پرسنل است. رعایت این اصول نه تنها کیفیت تجهیزات و ایمنی بیماران را تضمین میکند، بلکه باعث کاهش ضایعات، صرفهجویی اقتصادی و افزایش اعتماد به سیستم نگهداری تجهیزات پزشکی میشود.
